We often forget that we are nature. Nature is not something separate from us. So when we say that we have lost our connection to nature, we have lost our connection to ourselves.
– Andy Goldsworthy -
Fijn idee, die gezonde buitenlucht! Maar het goede nieuws is nog niet voorbij. Behalve dat het ons immuunsysteem versterkt en onze stress verlaagt, heeft de natuur ook nog een positief effect op onze psyche.
Grootsheid van de natuur
Als we in de natuur wandelen kan dat een gevoel geven dat we deel uitmaken van iets groters dan onszelf. Dat wij onderdeel zijn van dat enorme veelomvattende geheel dat natuur heet. Bij veel mensen roept dit een gevoel van dankbaarheid op. En als effect zijn mensen na een wandeling in de natuur vaak minder egoïstisch, zorgzamer en behulpzamer. Bijzonder genoeg werkt dit ook na het zien van natuur filmbeelden.
Een stukje medische achtergrond: De positieve emoties die ontstaan bij het kijken naar de natuur verhogen het aantal ontstekingsremmende cytokinen in ons bloed. Cytokinen zijn eiwitten die het immuunsysteem aansporen om harder te werken. Ulrich heeft hier onderzoek naar gedaan in de jaren ’80[1], en hij ontdekte dat het uitzicht uit het raam van het ziekenhuis van invloed is op het herstel van een patiënt na zijn operatie. Als het raam uitkeek op een natuurlijke omgeving hadden patiënten minder medicatie nodig en herstelden ze sneller. Later heeft Lee geconstateerd in zijn onderzoek dat kijken naar foto’s eenzelfde effect heeft (alhoewel iets lager). Het is niet voor niets dat ziekenhuizen tegenwoordig bezig zijn met het creëren van een ‘healing environment’ (zie krantenartikel hieronder).
Zachte fascinatie
Mensen die veel prikkels te verwerken krijgen en veel stress ervaren lopen het risico “mentaal vermoeid ” te raken. Dit betekent dat hun vermogen tot gerichte aandacht en concentratie overbelast raakt. Dit kan leiden tot irritaties, asociaal gedrag en verminderde prestaties. Een groene omgeving trekt automatisch de aandacht zonder dat het moeite kost. Dit fenomeen wordt “zachte fascinatie ” genoemd. Tijdens de ervaring van zachte fascinatie wordt het vermogen tot gerichte aandacht minder belast waardoor mensen de gelegenheid krijgen om te herstellen van hun mentale vermoeidheid.[2] Hoe werkt dat dan? Onze blik wordt automatisch naar de grillige, kalmerende, steeds terugkerende natuurlijke vormen gezogen. Die reactie is door de eeuwen heen zo ingeslepen in onze hersenen dat het ons geen enkele moeite kost. Om te overleven waren wij in de oertijd genoodzaakt die patronen in ons op te nemen en de wildernis te scannen op gevaar. Aangezien we tegenwoordig zelden oog in oog staan met een dinosaurus, constateren we steeds dat de kust veilig is. Het beloningssysteem in ons brein geeft dan een stofje af waar we gelukkig van worden.
Fractale structuren
Fractalen zijn patronen waarvan de details op steeds kleinere schaal min of meer gelijk zijn aan het totale patroon. De positieve gevoelens die mensen hebben bij de natuur, kan mogelijk verklaard kunnen worden door deze fractale vormen. Het opmerkelijke is dat natuurlijke elementen heel vaak een fractaal karakter hebben. Neem het voorbeeld van een boom. Als je een zijtak van een boom afzaagt, dan is die zijtak gelijk aan de gehele boom. Verwijder je van die grote zijtak vervolgens een kleinere tak, dan is die weer min of meer gelijk aan de grotere zijtak en de gehele boom. Een nog kleiner twijgje is opnieuw een boompje in miniatuur. De onderliggende theorie is dat het brein mechanismen heeft ontwikkeld om fractale vormen te decoderen. Wanneer we een fractale vorm zien, wordt ons brein gerustgesteld en worden we gelukkiger.[3]
Earthing
Aarden is het fysiek contact maken van je lichaam met de aarde om op een natuurlijke manier klachten te verminderen en het zelfhelend vermogen te verbeteren. Het menselijk lichaam is geëvolueerd terwijl het in contact was met de aarde en heeft dit natuurlijke contact nodig om goed te functioneren. In onze moderne tijd, waarin we op schoenen lopen, onze huizen geïsoleerd hebben en niet meer op de grond slapen, is dit proces verstoord. Het is één van de oorzaken van chronische ontstekingen, chronische pijn, chronische vermoeidheid, slaapproblemen en auto-immuunziekten. Door met blote voeten contact te maken met de aarde, kunnen vrije elektronen van de aarde het lichaam binnenstromen. Ontstekingen worden vaak veroorzaakt door vrije radicalen in ons lichaam. Deze vrije radicalen worden geneutraliseerd door elektronen.[4]
Negatieve ionen
Negatieve zuurstofionen uit onze ademhalingslucht zijn van essentieel belang zijn voor de stofwisseling. Met behulp van zuurstof verbrandt het lichaam voedingsbestanddelen zoals vet, koolhydraten en eiwitten tot kooldioxide en water. Het inademen van geïoniseerde lucht bevordert de concentratie zuurstof in het bloed, waardoor de afzonderlijke organen beter functioneren en de celstofwisseling verbeterd.
De ergste “ionen-rovers” zijn elektrische geladen kunststof oppervlakten, huisstof en elektrische apparatuur. Bij een tekort aan negatieve zuurstofionen, hebben veel mensen last van nervositeit, voelen zich depressief of vermoeid, hebben een gestoorde nachtrust of hebben een verlaagde psychische of fysieke weerstand.
De beste manier om de lucht gezond te houden bestaat dus uit het verbannen van de “ionen-rovers”, regelmatig de ruimte te luchten en gebruik te maken van natuurlijke materialen.
Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat het verrijken van de lucht met negatieve ionen een positief effect op de mens heeft. Er is een duidelijke toename van de weerstand, een verbetering van het concentratievermogen en een toename van de levensvreugde geconstateerd.
Wanneer de ionenverhouding is verstoord - de lucht te veel positieve zuurstofionen bevat, bijvoorbeeld bij een weersomslag – komen gezondheidsklachten als ‘zich niet lekker voelen’ regelmatig voor. Deze klachten zijn bijvoorbeeld een droge keel, verstopte neus, grieperig gevoel, vermoeidheid, slaapproblemen, hoofdpijn etc.
In de vrije natuur bevinden zich afhankelijk van de plaats, tijdstip en weersomstandigheden in een enkele kubieke centimeter 0 tot 50.000 positieve en negatieve zuurstofionen. De verhouding tussen positieve en negatieve ionen is 1:1,4 , waardoor er een overschot aan negatieve zuurstof ionen is. Hieronder vind je een overzicht van het aantal negatieve ionen per cm3 op verschillende plaatsen[5]:
Waterval, bos: 50.000
Bergen, zee: 5.000
Stadsrand, weide, veld: 700-1.500
Park in stad: 400-600
Trottoir: 100-200
Woning in binnenstad: 40-50
Gesloten kantoor met airco: 0-25
POMS (Profile of Mood States)
The Profile of Mood States is een psychologische beoordelingsschaal die wordt gebruikt om voorbijgaande, verschillende stemmingsstatus te beoordelen. Deze schaal is ontwikkeld door McNair, Droppleman en Lorr. De verkorte en bewerkte lijst[6] meet de stemming van de invuller op dat specifieke moment. In de verkorte lijst staan 32 items die zijn onderverdeeld in de volgende 6 stemmingsdimensies: angst, woede, depressie, verwardheid, vermoeidheid en kracht. Gevraagd wordt hoe men zich nu, op dit moment voelt. De 5 invulalternatieven lopen van: “helemaal niet” tot “heel erg”.
Om inzicht te krijgen in het effect van shinrin-yoku, en om de deelnemers aan een wandeling inzicht te geven in hun eigen ‘staat van zijn’, vraag ik mijn mede-wandelaars om voorafgaand aan een boswandeling een POMS test in te vullen. Het gaat daarbij om hoe je je op dat specifieke moment voelt. Na afloop van de wandeling mag iedereen een nieuwe POMS lijst invullen en dan vergelijken met wat ze voor de wandeling hadden ingevuld. In bijna alle gevallen is een stijging te zien bij het item ‘kracht’, en een significante daling op de onderwerpen ‘angst, woede, depressie, verwardheid en vermoeidheid’. Het element dat er af en toe uitspringt is ‘verwardheid’, omdat de boswandeling soms bij mensen iets elementairs losmaakt, waardoor ze juist in verwarring raken. In dat geval is het zinvol om vaker een boswandeling te maken en jezelf de tijd te geven om te ‘ontwarren’ en je eigen pad weer te vinden.
Nog meer positieve effecten
Naast dat wandelen een positieve invloed heeft op je humeur, zijn er nog meer positieve zaken te melden:
Je geheugen gaat er op vooruit: wandelen in het bos maakt je gedachten helderder en helpt na te denken. Onderzoek aan de universiteit van Michigan toont aan dat onderzochte groep 20% meer herinnert na een wandeling in het bos dan een controlegroep na een wandeling in de stad.
Je gaat minder piekeren: wandelen in de natuur verlicht gevoelens van angst en andere negatieve emoties en doet positieve emoties toenemen.
Je probleemoplossend vermogen verbetert en creatieve blokkades worden doorbroken: De universiteit van Utah en Kansas hebben onderzoek gedaan naar de effecten van het verblijven in de natuur en hebben aangetoond dat een stijging van 50% in in het creatief en probleemoplossend vermogen. Dit is juist waarom het belangrijk is om met teams het bos in te gaan als je met je bedrijf wilt vernieuwen, of een crisis wilt bezweren.
Je wordt liefdevoller, vriendelijker en behulpzamer: Mensen zijn sneller geneigd tot samenwerking, minder egoïstisch en zachter naar zichzelf en naar anderen. Een onderzoek in Denemarken (Nacadia) wijst uit dat het gezamenlijk werken in een tuin het gevoel van saamhorigheid versterkt. Een speciale tuinaanleg in een bosrijke omgeving versterkt alle effecten die hierboven zijn genoemd.
Kortom: voldoende redenen om lekker het bos in te gaan!
In 2020 kan je het bij Shinrin-yoku Nederland mee ervaren: Petra Heeren-Hoff gaat volgens het concept van dr. Qing Li drie dagen en twee nachten in het bos doorbrengen, met iedere ochtend en iedere middag een shinrin-yoku wandeling van twee uur. Het effect van deze onderdompeling in het bos houdt volgens het onderzoek van Qing Li voor dertig dagen aan, en dan neemt het weer af. Dus na dertig dagen gaat Petra weer het bos in en daar drie dagen en twee nachten verblijven. Heel 2020 wordt bestempeld tot het jaar 'living the shinrin-yoku way of life'. En natuurlijk kan je meedoen! Houd hiervoor de website in de gaten voor updates over het jaarprogramma.
[1] Ulrich, 1984.
[2] Van den Berg,
[3] Bron: Joye en Van den Berg
[4] zie https://earthinginstitute.net/research/ voor meer wetenschappelijke informatie over aarden.
[5] Bron: AirSain
[6] Verkorte lijst door dr. J.R. Grove met aanpassingen door dr. Qing Li.
Comments